• Η επιστήμη της διατροφής είναι από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες με δεδομένα και εφαρμογές που επηρεάζουν σχεδόν όλες τις πτυχές πρόληψης και αντιμετώπισης θεμάτων υγείας 
  • Πολλά δεδομένα και επιστημονικά στερεότυπα αλλάζουν και τροποποιούνται, αναιρώντας παλιότερες  απόψεις και πρακτικές. 
  • Αλλάζει και ο τρόπος πληροφόρησης του κοινού για ζητήματα διατροφής όπως φαίνεται από αντίστοιχες μελέτες.
  • Δυστυχώς τα fake news είναι στην καθημερινότητά μας και εμείς πρέπει να μάθουμε να τα αναγνωρίζουμε

Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι σημαντικό ποσοστό της πληροφορίας προς το κοινό κυρίως από το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι λανθασμένο ή η πληροφορία σημαντικά τροποποιημένη από την αρχική του ειδικού ή ερευνητή. Τα “fake news” (εσκεμμένα λανθασμένη πληροφόρηση ή ανακριβής πληροφόρηση) όπως σε όλους του τομείς έτσι και στα ζητήματα της διατροφής είναι υπαρκτά θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία του κοινού αλλά και την εμπιστοσύνη του στους ειδικούς και τα αποτελέσματα των επιστημονικών μελετών. 

Σύμφωνα με αναλυτές μερίδιο ευθύνης δεν έχουν μόνο επιτήδειοι που παραποιούν δεδομένα ή μιλούν ως «ειδικοί ή γνώστες» χωρίς καμία τέτοια αρμοδιότητα, αλλά και οι ίδιοι οι επιστήμονες που μπορεί να μεταφέρουν πληροφορίες προς το κοινό με τρόπο που μπορεί να παρερμηνευτεί με ευκολία ή χωρίς αρκετή τεκμηρίωση. 

Ανάμεσα στα 10 δημοφιλέστερα άρθρα υγείας στις Η.Π.Α. για το 2018, σύμφωνα με έγκυρη ανασκόπηση από ομάδες ειδικών, τα 3 κρίθηκαν ως χαμηλής αξιοπιστίας και μπορούν να χαρακτηριστούν ως fake news.

 Τα άρθρα αυτά είχαν 2,1 εκατομμύρια κοινοποιήσεις (shares) μέσω κυρίως μέσων κοινωνικής δικτύωσης και συγκεκριμένα το facebook. Επίσης σύμφωνα με την ίδια ανασκόπηση φάνηκε ότι τα άρθρα υγείας σχετικά με τη διατροφή και τα τρόφιμα είχαν το υψηλότερο ποσοστό αναξιοπιστίας.

Σε άλλη πρόσφατη μελέτη που έγινε για λογαριασμό του πανεπιστημίου της Γλασκόβης σε 9 δημοφιλή blogs στη Μ. Βρετανία σχετικά με τη διαχείριση του σωματικού βάρους,  φάνηκε ότι στις 8 από τις 9 περιπτώσεις οι πληροφορίες ήταν αναξιόπιστες.

Λύσεις που προτείνονται από τους ειδικούς για να προστατευτεί το κοινό:

  • Όταν διαβάζουμε μια πληροφορία στο διαδίκτυο αναζητούμε και βρίσκουμε την αρχική πηγή. Είναι η αρχική πληροφορία υπογεγραμμένη από κάποιο ειδικό; Αναφέρεται η πηγή της έρευνας ή αρχική πηγή ιστοσελίδας;
  • Είμαστε επιφυλακτικοί απέναντι σε υπερβολικούς τίτλους. Κανένας επιστήμονας υγείας δεν εκφράζεται με εντυπωσιακούς τίτλους και δεν κινδυνολογεί.
  • Δεν μένουμε μόνο στους τίτλους αλλά διαβάζουμε το άρθρο και βγάζουμε τα συμπεράσματά μας
  • Η διατροφή δεν είναι άποψη αλλά επιστήμη. Προσέχουμε τις υποκειμενικές απόψεις από διάφορους που δεν είναι οι αρμόδιοι για να δίνουν διατροφικές πληροφορίες.

Συμπερασματικά

Ρωτάμε τους ειδικούς για τα θέματα που μας απασχολούν ειδικά πριν πάρουμε δραστικές αποφάσεις για την διατροφή μας.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΠΟ:

Gardner CD, Kiazand A, Alhassan S, et al. Comparison of the Atkins, Zone, Ornish, and LEARN Diets for Change in Weight and Related Risk Factors Among Overweight Premenopausal Women: The A TO Z Weight Loss Study: A Randomized Trial. JAMA. 2007;297(9):969–977. doi:10.1001/jama.297.9.969

Wang Y, McKee M, Torbica A, Stuckler D. Systematic Literature Review on the Spread of Health-related Misinformation on Social Media. Soc Sci Med. 2019;240:112552. doi:10.1016/j.socscimed.2019.112552