• Υπάρχουν 4 τύποι λευχαιμίας
  • Οξεία Μυελογενής Λευχαιμία, σχετίζεται με διαταραχή στα αρχέγονα κύτταρα  του μυελού των οστών . Εμφανίζεται σε ενηλίκους μεγαλύτερης ηλικίας (άνω των 60) και σπανιότερα σε παιδιά
  • Οξεία Λεμφοβλαστική Λευχαιμία, σχετίζεται με  διαταραχή στα αρχέγονα λεμφοκύτταρα του αίματος. Είναι το συχνότερο είδος στα παιδιά και πολύ πιο σπάνια από την οξεία μυελογενή λευχαιμία στους ενήλικες
  • Χρόνια Μυελογενής Λευχαιμία, μέση ηλικία διάγνωσης τα 55 έτη και η πρώτη λευχαιμία που σχετίστηκε με μια συγκεκριμένη χρωμοσωμική ανωμαλία, το χρωμόσωμα Φιλαδέλφεια
  • Χρόνια Λεμφοβλαστική Λευχαιμία, συνήθως η διάγνωση σε άτομα άνω των 60 ετών και σε ένα 70% ανευρίσκεσαι σε τυχαίο αιματολογικό έλεγχο
  • Οι εξατομικευμένες μοριακές θεραπείες μόνες τους ή σε συνδυασμό με κλασικἠ χημειοθεραπεἰα, είναι πλέον το σήμα κατατεθέν της θεραπείας των λευχαιμιὠν

Οι λευχαιμίες είναι καρκίνοι των λευκών αιμοσφαιρίων, που ξεκινούν από τον μυελό των οστών και έχουν διαφορετική εξέλιξη με βάση τις οξείες και χρονιές λευχαιμίες .

Οι λευχαιμίες ομαδοποιούνται με δύο τρόπους: τον τύπο των λευκών αιμοσφαιρίων που επηρεάζουν – λεμφογενεἰς ή μυελογενεἰς και με βάση του πόσο γρήγορα αναπτύσσεται και επιδεινώνεται η ασθένεια.

Οι οξείες λευχαιμίες εμφανίζονται ξαφνικά, αναπτύσσονται γρήγορα και χωρίς την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία  μπορούν να προκαλέσουν το θάνατο σε μερικές εβδομάδες, το οποίο αποτέλεσε μεγάλο πρόβλημα κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID στη Μεγάλη Βρετανία, λόγω της μειωμένης προσέλευσης των ασθενών στα νοσοκομεία.

Οι χρόνιες λευχαιμίες στις περισσότερες περιπτώσεις εμφανίζονται σταδιακά και αναπτύσσονται αργά, σε μήνες έως χρόνια, ενώ ειδικά η χρόνια λεμφοκυτταρικἠ λευχαιμία σε ένα 70% των περιπτώσεων, διαγιγνώσκεται μέσα από μια τυχαία εξέταση αίματος.

Η “επανάσταση” στις θεραπείες

Οι θεραπείες της οξείας λευχαιμίας έχουν προχωρήσει γρήγορα τα τελευταία χρόνια, με ανάπτυξη νέων θεραπευτικών στρατηγικών με βάση την υψηλἠ ανάλυση του γονιδιώματος της οξείας λευχαιμίας και των διαφορετικών μεταλλάξεων που υπάρχουν σε κάθε ασθενή.

Η εξατομικευμένη θεραπεία προσφέρει την ελπίδα να δημιουργηθούν νέα και πιο αποτελεσματικά θεραπευτικά πρότυπα για ασθενείς που πάσχουν από οξείες λευχαιμίες.

Ενώ τα παραδοσιακά χημειοθεραπευτικά πρωτόκολλα στοχεύουν στην καταστροφή των ταχέως διαιρούμενων κυττάρων, αλλά επίσης επηρεάζουν τα φυσιολογικά («υγιή») κύτταρα, η εξατομικευμένη ιατρική, αντιπροσωπεύει μια πολλά υποσχόμενη ιδέα με την οποία οι ασθενείς των οποίων τα καρκινικά κύτταρα φιλοξενούν παθοφυσιολογικές και θεραπευτικές μοριακές μεταλλάξεις, θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με στοχευμένη θεραπεία με ἠ χωρίς χημειοθεραπεία .

Αυτή η προσέγγιση σε συνδυασμό με την ανάλυση άλλων παθολογιὠν που μπορεί να έχει ο κάθε ασθενής, οδηγεί στην βέλτιστη θεραπεία με σκοπό την αύξηση των ποσοστών μακροπρόθεσμης επιβίωσης και τη μείωση των εξουθενωτικών παρενεργειών της κλασικἠς χημειοθεραπείας, η οποία πολλές φορές καταστρέφει την ποιότητα ζωής του ασθενή περισσότερο από τη νόσο.

Στις οξείες λευχαιμίες η μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων από το μυελό των οστών μετά από τις προαναφερθέντες θεραπείες,  μεγιστοποιοὐν τα ποσοστά ίασης.

Η χρόνια μυελογενής λευχαιμία ήταν ο πρώτος τύπος λευχαιμίας, που εφαρμόστηκε η στοχευμένη θεραπεία με τη χρησιμοποίηση της ιματινἰμπης, που είχε σαν στόχο το γονίδιο που παρήγαγε την ανεξέλεγκτη παραγωγή λευκών αιμοσφαιρίων από το μυελό των οστών. Σήμερα υπάρχουν 5 διαφορετικοί τύποι τέτοιων φαρμάκων για αυτή τη νόσο. 

Από την άλλη πλευρά όμως στη χρόνια λεμφοκυτταρικη λευχαιμία οι ασθενείς δεν χρειάζονται θεραπεία αμέσως (watch and wait approach). Ο γιατρὀς θα παρακολουθεί προσεκτικά και θα ξεκινήσει τη θεραπεία, μόνο όταν χρειαστεί με βάση τα συμπτώματα.  Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί ο ασθενής να λάβει θεραπεία.

Πλέον και σε αυτή τη μορφή λευχαιμίας που είναι ο πιο κοινός τύπος αιματολογικής κακοήθειας ανά τον κόσμο, η στοχευμένη θεραπεία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της θεραπείας. 

Τώρα πια η ολική επιβίωση των ασθενών με λευχαιμίες έχει αυξηθεί σημαντικά και για συγκεκριμένους ασθενείς, τα ποσοστά ίασης δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητα, ακόμα και για τις επιθετικές μορφές που παλαιότερα θεωρούνταν ανίατες.

Συμπερασματικά

Η πρόγνωση των λευχαιμιών έχει βελτιωθεί σημαντικά, τόσο με τις νέες θεραπείες όσο και με την αντιμετώπιση τους από μια ειδική ομάδα επαγγελματιών υγείας που ο καθένας έχει ξεκάθαρο ρόλο στη θεραπεία του ασθενούς. 

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΠΟ:

1.Daver, N., Wei, A.H., Pollyea, D.A. et al. New directions for emerging therapies in acute myeloid leukemia: the next chapter. Blood Cancer J. 10, 107 (2020). https://doi.org/10.1038/s41408-020-00376-1

2.Patel K, Pagel JM. Current and future treatment strategies in chronic lymphocytic leukemia. J Hematol Oncol. 2021 Apr 26;14(1):69. doi: 10.1186/s13045-021-01054-w. PMID: 33902665; PMCID: PMC8074228.