Μεταβολικό Σύνδρομο & COVID-19

Το μεταβολικό σύνδρομο είναι μια ΝΕΑ κλινική ΝΟΣΟΣ (με κωδικό: ICD-10-CM DIAGNOSIS CODE E88.8, από Οκτώβριο 2019).
Aναφέρεται στην ταυτόχρονη συνύπαρξη διαφόρων μεταβολικών διαταραχών σε ένα άτομο, συμπεριλαμβανομένης της υψηλής χοληστερόλης, υψηλής αρτηριακής πίεσης, της αντίστασης στην ινσουλίνη, της μειωμένης ανοχής στη γλυκόζη, υπεργλυκαιμίας , και της (σπλαχνικής) παχυσαρκίας.
Το μεταβολικό σύνδρομο αυξάνει τις πιθανότητες να μπει ο ασθενής με covid-19 στην ΜΕΘ ή και να χάσει την ζωή του.
Μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το σύνδρομο, με αλλαγές στον τρόπο διατροφής και ζωής.

Τα άτομα που παρουσιάζουν τουλάχιστον 3 από τα πιο κάτω χαρακτηριστικά, θεωρείται ότι έχουν μεταβολικό σύνδρομο, με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης για διαβήτη τύπου 2, στεφανιαία νόσο, καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο.

Υψηλή χοληστερόλη, υψηλή αρτηριακή πίεση, αντίσταση στην ινσουλίνη, μειωμένη ανοχή στην γλυκόζη, υπεργλυκαιμία, σπλαχνική κυρίως παχυσαρκία.

Στα κριτήρια αυτά έχουν προστεθεί τα τελευταία χρόνια και άλλα χαρακτηριστικά, τα οποία όμως δεν έχουν περιληφθεί ακόμα στις κατευθυντήριες οδηγίες, όπως ουρικό οξύ(ηλικιωμένοι), διαταραχές της πηκτικότητας του αίματος, μικρολευκωματουρία, αντοχή στη λεπτίνη, αυξημένα επίπεδα προ-φλεγμονωδών παραγόντων όπως οι ιντερλευκίνες, ο παράγοντας νέκρωσης όγκου–α (ΤΝF-a) και η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη, τα αυξημένα επίπεδα οξειδωτικού στρες και η δυσλειτουργία του ενδοθηλίου (φλεγμονώδης διαδικασία, μεταβολικής αρχής-μεταβολική ενδoτοξαιμία) .

Η ανοσιακή δυσλειτουργία που δημιουργείται, λειτουργεί ως αίτιο και επακόλουθο της κακής διατροφής ή αλλιώς το φαινόμενο του ανοσομεταβολισμού, δηλαδή μια διαδικασία που λαμβάνει χώρα εντός του εντερικού μικροβιώματος.

Προοπτικές μελέτες δείχνουν ότι το μεταβολικό σύνδρομο αυξάνει μεταξύ 2 και 3 φορές τον κίνδυνο για επεισόδια, λόγω αθηρωσκληρωτικής αγγειακής νόσου και μεταξύ 3,5 και 10 φορές τον κίνδυνο για εμφάνιση διαβήτη τύπου 2.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία από τις ΗΠΑ, το μεταβολικό σύνδρομο επηρεάζει περίπου το 25% των ενηλίκων άνω των 20 ετών και μέχρι το 45% του πληθυσμού άνω των 50 ετών. Υπολογίζεται ότι 47 εκ. Αμερικανών πάσχουν από το μεταβολικό σύνδρομο, ενώ τουλάχιστον 21 εκ. έχουν σακχαρώδη διαβήτη. Το Μεταβολικό Σύνδρομο για τον Ελληνικό πληθυσµό και σύµφωνα µε τους ερευνητές Άθυρο και συνεργάτες, κυµαίνεται από 24,5% – 43,4%

Εκτός από τη γενετική προδιάθεση, υπάρχουν σημαντικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες (οξειδωτικό στρες, ηλικία, φάρμακα, καθιστική ζωή, υπερφαγία) που μπορούν να επηρεάσουν την παθογένεση του συνδρόμου.

Οι θετικές αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να επηρεάσουν επωφελώς όλα τα χαρακτηριστικά του. Η στρατηγική αντιμετώπιση περιλαμβάνει φαρμακολογικές επεμβάσεις, άσκηση και συμπληρωματικές θεραπείες, όπως θα παρατεθούν παρακάτω.

Τα οφέλη από την αντιμετώπιση του ΜΣ είναι σημαντικά. Σύμφωνα με την Finnish Diabetes Prevention Study ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη 4 χρόνια μετά από την αντιμετώπιση της διαταραχής της ανοχής στη γλυκόζη, μειώθηκε από το 23% στο 11% (58% μείωση).

Η δράση εκχυλισμάτων από Cistus creticus (λαδανιά) στην ινσουλινική αντίσταση αξιολογήθηκε σε μία μελέτη.

H συλλογή των φυτών έγινε στην Κρήτη και συμμετείχαν και Έλληνες ερευνητές. Tα αποτέλεσματα έδειξαν ότι τα εξεταζόμενα εκχυλίσματα από το Cistus είναι ικανά να ενεργοποιήσουν τους PPARγ υποδοχείς και να διεγείρουν την πρόσληψη γλυκόζης στα λιποκύτταρα. Η δοσοεξαρτώμενη αύξηση κατά 20 έως 30% στην πρόσληψη της γλυκόζης, αντιπροσωπεύει μια επίδραση παρόμοια με αυτή της ουσίας ελέγχου της γλιταζόνης.

Επίσης η Portulaca oleracea (αντράκλα-γλιστρίδα) είναι ένα ποώδες ετήσιο φυτό με ευρεία κατανομή στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές του κόσμου όπου συχνά προστίθεται σε σούπες και σαλάτες και έχει επίσης χρησιμοποιηθεί στην παραδοσιακή ιατρική. Οι δράσεις αυτές συσχετίζονται με τα περιεχόμενα χημικά συστατικά του (περιέχει φλαβονοειδή, αλκαλοειδή, πολυσακχαρίτες, λιπαρά οξέα, τερπενοειδή, στερόλες, πρωτεΐνες, βιταμίνες και ανόργανα άλατα). Έχει ταξινομηθεί από τον ΠΟΥ ως ένα από τα πλέον χρησιμοποιούμενα φαρμακευτικά φυτά και του έχει δοθεί ο όρος ” Παγκόσμια Πανάκεια”.

Ως συστατικό (Branded ingredient) δλδ εκχύλισμα από γλιστρίδα, περιέχεται σε συμπληρώματα διατροφής. Ευοδώνει την επίτευξη φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης, βελτιώνει το μεταβολισμό της γλυκόζης αίματος. Διαθέτει δεδομένα ασφάλειας και αποτελεσματικότητας τεκμηριωμένα με δημοσιευμένες μελέτες.

Μεταβολική νόσος και covid-19

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Τουλέιν, της Κλινικής Μάγιο και της Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας των ΗΠΑ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό “JAMA Network Open”, συνέκριναν στοιχεία από 181 νοσοκομεία 26 χωρών για 5.069 ασθενείς (17,5%) με μεταβολικό σύνδρομο και 23.971 (82,5%) χωρίς μεταβολικό σύνδρομο, οι οποίοι όλοι είχαν νοσηλευτεί λόγω λοίμωξης από κορονοϊό.

Διαπιστώθηκε ότι εκείνοι με μεταβολικό σύνδρομο είχαν 36% μεγαλύτερη πιθανότητα για σύνδρομο ARDS ( Σύνδρομο Οξείας Αναπνευστικής Δυσχέρειας), 30% για εισαγωγή σε μονάδα εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ), 45% για διασωλήνωση και 20% μεγαλύτερη πιθανότητα θανάτου στο νοσοκομείο. Ο αυξημένος κίνδυνος από το μεταβολικό σύνδρομο βρέθηκε ότι ισχύει ανεξάρτητα από φύλο, ηλικία και άλλα υποκείμενα νοσήματα.

Συνολικά, μεταξύ των νοσηλευόμενων ασθενών με μεταβολικό σύνδρομο λίγο πάνω από 20% πέθαναν, 20% εμφάνισαν ARDS και σχεδόν οι μισοί εισήχθησαν σε ΜΕΘ. Αντίστοιχα, μεταξύ των ασθενών Covid-19 χωρίς μεταβολικό σύνδρομο το 16% πέθαναν, το 12% εμφάνισαν ARDS και το 36% χρειάστηκαν εισαγωγή σε ΜΕΘ.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, αν κάποιος έχει υψηλή χοληστερίνη, υψηλή αρτηριακή πίεση, ήπια παχυσαρκία και προδιαβήτη ή διαβήτη και νοσηλεύεται με Covid-19, τότε έχει μία πιθανότητα στις τέσσερις να εμφανίσει σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας, κάτι σημαντικό. Επίσης σε κάθε επίπεδο αναπνευστικής υποστήριξης, οι ασθενείς με μεταβολικό σύνδρομο έχουν χειρότερη έκβαση. Οι ασθενείς με μεταβολικό σύνδρομο έχουν αυξημένη πιθανότητα για διασωλήνωση, για μη επεμβατικό αερισμό ή για οξυγόνο υψηλής ροής, σε σχέση με όσους δεν έχουν μεταβολικό σύνδρομο.

Οι βαριές περιπτώσεις Covid-19 χαρακτηρίζονται από μια υπερφλεγμονώδη ανοσιακή αντίδραση, έναντι της λοίμωξης από τον κορονοϊό.

Οι επιστήμονες θεωρούν ότι η χρόνια, χαμηλού βαθμού φλεγμονή την οποία προκαλεί το μεταβολικό σύνδρομο, ιδίως όταν συνυπάρχουν πολλοί παράγοντες του συνδρόμου στο ίδιο άτομο (κάποιος που είναι ταυτόχρονα διαβητικός, παχύσαρκος και με υπέρταση), καθιστά τους ασθενείς αυτούς πιο ευάλωτους στην Covid-19.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι όσο πιο εκτεταμένο είναι το μεταβολικό σύνδρομο σε μια χώρα, τόσο περισσότερα βαριά περιστατικά Covid-19 θα υπάρχουν σε αυτήν (κάτι που πιστεύεται ότι ισχύει π.χ. στην περίπτωση των ΗΠΑ).

Σε αντίθεση με αυτή την κατάσταση η απώλεια βάρους που έχει επιτευχθεί και μέσω της βαριατρικής χειρουργικής, βελτιώνει αισθητά την ποιότητα της ζωής των ατόμων με ακόμα ένα θετικό πρόσημο: η απώλεια βάρους μέσω αυτής της μεθόδου μειώνει τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών του κορωνοιού κατά 60%, σύμφωνα με μελέτη από την κλινική Cleveland που δημοσιεύτηκε στο JAMA Surgery.

Στη μελέτη παρατήρησης συμπεριλήφθηκαν τα δεδομένα 20.212 ενήλικων παχύσαρκων ατόμων. Η μια ομάδα 5.053 ασθενών με δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) 35 ή και μεγαλύτερο που υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση την περίοδο από το 2004 μέχρι το 2017, με την ομάδα ελέγχου που δεν είχαν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση.

Σε σύγκριση με τα άτομα που ανήκαν στη δεύτερη ομάδα, οι ασθενείς που υποβλήθηκαν σε βαριατρική χειρουργική επέμβαση έχασαν εώς και 19% περισσότερο σωματικό βάρος , πριν από την 1η Μαρτίου του 2020, στις αρχές της πανδημίας.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς με προηγούμενη χειρουργική επέμβαση απώλειας βάρους, είχαν 49% χαμηλότερο κίνδυνο νοσηλείας, 63% χαμηλότερο κίνδυνο ανάγκης για οξυγόνο και 60% χαμηλότερο κίνδυνο σοβαρής νόσησης.

Συμπερασματικά

Το μεταβολικό σύνδρομο είναι μια μάστιγα για την υγεία, που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα, διότι μπορεί να επηρεάσει καταλυτικά και την άμυνα του οργανισμού μας κατά της covid-19.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΠΟ: